Adet Görememe (Amenore) Nedir?

Amenore, bir kadının ergenlikten sonra belirli bir süre boyunca adet görememesi durumudur. Bu durum, adet döngüsünde bir sorun olduğunu gösterir ve genellikle altta yatan bir tıbbi sorunun belirtisidir. Amenore, birincil ve ikincil olmak üzere iki ana türde incelenir. Birincil amenore, ergenlik çağına gelen bir kız çocuğunun 16 yaşına kadar hiç adet görmemesi durumudur. İkincil amenore ise, önceden adet görmekte olan bir kadının üst üste 3 veya daha fazla adet döngüsü boyunca adet görememesidir.

Amenorenin Belirtileri

Amenorenin en belirgin belirtisi, adet görme döneminin başlamaması ya da durmasıdır. Bunun dışında, amenoreye bağlı olarak bazı kadınlarda aşağıdaki belirtiler de gözlemlenebilir:

• Saç dökülmesi veya incelmesi
• Yüzde veya vücutta tüylenmenin artması (hirsutizm)
• Sık sık baş ağrıları
• Göğsün büyülemesi veya süt üretmesi (galaktore)
• Sırt veya karın bölgesinde ağrı
• Vajinal kuruluk

Bu belirtiler, hormon seviyelerindeki dengesizliklerden veya amenoreye neden olan diğer tıbbi durumlardan kaynaklanabilir.

Amenorenin Nedenleri

Amenorenin pek çok farklı nedeni olabilir ve bu nedenler, adet döngüsünü etkileyen hormonal veya yapısal sorunlardan kaynaklanabilir. Amenorenin başlıca nedenleri şunlardır:

1. Hormonal Bozukluklar: Polikistik over sendromu (PCOS), tiroid bezinin az çalışması (hipotiroidizm) veya hipofiz bezi tümörleri gibi hormonal dengesizlikler adet döngüsünü etkileyebilir.
2. Stres ve Duygusal Faktörler: Yoğun stres, beyin tarafından hormon üretimini etkileyebilir ve adet döngüsünü durdurabilir.
3. Aşırı Egzersiz veya Aşırı Kilo Kaybı: Vücuttaki yağ oranının düşük olması, yumurtlamayı durdurabilir ve bu da adet döngüsünü etkileyebilir. Aynı şekilde, profesyonel atletlerde gözlemlenen aşırı egzersiz de amenoreye yol açabilir.
4. Doğumsal Anomaliler: Rahmin doğuştan eksik olması veya yapısal bir sorun nedeniyle adet görememe durumu, birincil amenoreye neden olabilir.
5. Doğum Kontrol Hapları ve Diğer İlaçlar: Bazı kadınlar, doğum kontrol haplarını bıraktıktan sonra bile bir süre adet göremeyebilirler. Ayrıca antidepresanlar, tansiyon ilaçları ve kemoterapi ilaçları gibi bazı ilaçlar da adet döngüsünü etkileyebilir.

Amenore Teşhisi

Amenorenin nedenini belirlemek için doktorunuz, ayrıntılı bir tıbbi öykü ve fizik muayene yapacaktır. Teşhis aşamasında, kan testleri, ultrason ve manyetik rezonans (MR) gibi görüntüleme yöntemleri kullanılabilir. Bu testler, hormon seviyelerini ölçmek, yumurtalıklarda veya rahimde bir sorun olup olmadığını belirlemek amacıyla yapılır.

Amenore Tedavisi

Amenore tedavisi, bu duruma neden olan altta yatan soruna bağlı olarak değişiklik gösterir. Örneğin, hormonal dengesizliklerin tedavisinde hormon replasman tedavisi uygulanabilir. Polikistik over sendromu (PCOS) gibi durumlarda, oral kontraseptifler kullanılarak adet döngüsü düzenlenebilir. Eğer amenorenin nedeni aşırı kilo kaybı veya aşırı egzersizse, beslenme alışkanlıklarının değiştirilmesi ve egzersiz düzeyinin azaltılması gibi yaşam tarzı değişiklikleri yapılabilir.

Ayrıca, stresin amenoreye neden olduğu durumlarda, stres yönetimi ve psikoterapi gibi yöntemler de tedaviye destek olabilir. Cerrahi müdahale ise, rahimde yapısal bir sorun olduğunda veya hipofiz bezindeki tümörlerin tedavisinde gerekebilir.

Sonuç olarak;

Amenore, adet döngüsünde bir sorun olduğunu gösteren önemli bir belirtidir ve altta yatan birçok farklı nedeni olabilir. Bu nedenle adet görememe durumu yaşayan kadınların mutlaka bir uzmana başvurarak durumlarının nedenini öğrenmeleri önerilir. Erken teşhis ve doğru tedavi, adet döngüsünü normale döndürebilir ve olası komplikasyonların önüne geçebilir.