20. hafta gebelik – Hamileliğin 20. haftası için bilmeniz gerekenler
Hamileliğin 20. haftası, gebelik serüveninin tam ortasını işaret eden kritik bir dönüm noktasıdır. Bu hafta itibarıyla 40 haftalık gebelik sürecinin yarısı tamamlanmış olur ve hem anne hem bebek için önemli gelişmeler yaşanır. 20 haftalık gebelik dönemi 4 ay 2 haftalık hamileliğe tekabül eder ve bebeğin temel organlarının gelişiminin bittiği, ayrıntılarda gelişmelerin devam ettiği bir dönemdir.
Kadın Hastalıkları, Doğum ve Tüp Bebek Uzmanı Dr. Emel Arslan Yıldırım’ın deneyimiyle, hamileliğin 20. haftasında anne adaylarının bilmesi gereken temel konuları, bebek gelişimini ve bu süreçte dikkat edilmesi gerekenleri kapsamlı olarak ele alacağız. İkinci trimester içinde yer alan bu dönem, anne ve bebek arasındaki bağın güçlendiği, bebeğin hareketlerinin belirginleştiği ve cinsiyetinin net olarak öğrenilebildiği bir aşamadır.
Gebeliğin 20. haftası, obstetrik ve jinekoloji alanında “mid-pregnancy” olarak adlandırılan dönemin merkezinde yer alır. Perinatoloji bilimi açısından bu dönem, fetal anomali taramasının en ideal şekilde yapılabildiği zaman aralığını temsil eder. Anne karnındaki bebek bu haftada yaklaşık 17-21 cm boyunda ve 280-350 gram ağırlığında olup, bir muz büyüklüğüne ulaşmıştır.
Obstetrik takip protokolleri açısından 20. hafta, rutin gebelik muayenelerinin yanı sıra özel tarama testlerinin uygulandığı kritik bir dönemdir. Bu haftalarda yapılan detaylı ultrasonografi, maternal-fetal tıp uzmanları tarafından bebeğin anatomik gelişiminin kapsamlı değerlendirmesini sağlar. Aynı zamanda anne adayının fiziksel ve hormonal değişikliklerinin belirginleştiği bu dönem, gebelik süreci boyunca yaşanacak adaptasyon sürecinin de yarı noktasını oluşturur.
20. Hafta Gebelik Kaç Aylık? Doğum Ne Zaman?
20 haftalık gebelik hesaplama cetveliyle şu şekilde hesaplanır: 20 hafta – 2 hafta = 18 hafta hamilelik süresi. Bu da 4 ay 2 haftalık yani yaklaşık 4,5 aylık gebelik demektir. Hamilelik süreci ortalama 40 hafta olduğundan, 20 haftalık hamilelikte doğuma 20 hafta kalmıştır.
20. Haftada Bebek Gelişimi ve Anatomik Özellikler
20 Hafta Gebelik Bebek Kilosu ve Boyu:
- Boy: 17-21 cm (baş-topuk mesafesi)
- Ağırlık: 280-350 gram
- Baş çevresi: Yaklaşık 17,5 cm
- FL (Femur Uzunluğu): Ortalama 32 mm
Organ Sistemleri Gelişimi: Bebeğin organları hızla gelişmeye devam ediyor. Kalbi dakikada 120-160 kez atarak güçlü bir şekilde çalışıyor, akciğerleri gelişmeye devam ediyor ve nefes alma egzersizleri yapıyor. Böbrekleri idrar üretiyor ve bağırsakları mekonyum adı verilen ilk dışkıyı üretmeye başlıyor. Erkek bebeklerde testislerin testis torbasına inmesi bu dönemde gerçekleşebilir ve kız bebeklerde rahim gelişimi tamamlanarak yumurtalıklar 1 milyondan fazla yumurta hücresi içerir.
Duyu Organları ve Sinir Sistemi: Bebeğin tüm duyu merkezleri gelişmeye devam eder. Sesleri daha net duyabiliyor, ışığı algılayabiliyor ve anne karnındaki hareketlere tepki verebiliyor. Tat alma ve koku alma duyuları amniyotik sıvı aracılığıyla gelişir. Saçlar artık görülebilir hale gelir ancak kaşlar henüz belirgin değildir.
20 Haftalık Bebek Hareketleri: Bebek anne rahminde kolaylıkla hareket edebilir, dönebilir ve tekme atabilir. Bu dönemde bebeğin hareketleri anne adayı tarafından genellikle hissedilmeye başlanır, hatta karın dışından bile gözlemlenebilir hale gelir. Özellikle ilk gebeliklerde hareketlerin hissedilmesi daha geç olabilir ve bu tamamen normaldir.
20. Haftada Anne Adayında Yaşanan Değişiklikler
Fiziksel Değişimler: Anne adayının karnı artık belirginleşmeye başlar ve rahim göbek deliği hizasına kadar ulaşır. Bu durum vücudun ağırlık merkezini değiştirerek denge sorunlarına neden olabilir. Bel oyuğu öne doğru, sırt ise geriye doğru giderek omurga şekli değişmeye başlar.
Yaşanabilecek Semptomlar:
- Nefes Darlığı: Büyüyen bebek akciğerleri sıkıştırmaya başlar
- Sık İdrara Çıkma: Bebek büyüyüp idrar kesesine baskı yaptığı için normaldir
- Mide Yanması ve Bulantı: Rahmin midede yarattığı baskı nedeniyle reflü yakınmaları yaşanabilir. Gebelikte bulantı ve kusma konusunda daha fazla bilgi alabilirsiniz
- El Ayak Şişmesi: Vücutta şişlikler ve su toplanmaları olabilir
- Hafif Paytak Yürüme: Omurga değişikliği nedeniyle ördekvari yürüme başlayabilir
- Karın Çatlakları: Hızlı büyüme nedeniyle cilt çatlakları başlayabilir
20. Hafta Detaylı Ultrason ve Anomali Taraması
20-23. haftalarda yapılan ayrıntılı ultrason taraması, bebeğin normal gelişip gelişmediğini görmek için fetal anatominin her bir bölümünün incelendiği detaylı bir taramadır. Gebelikte ultrason ne zaman ve neden kullanılır konusunda detaylı bilgi için ilgili makalemizi inceleyebilirsiniz. Bu kapsamlı gebelikte tarama testlerinin önemi büyüktür.
İncelenen Yapılar: Beyin, yüz, omurga, kalp odacıkları, mide, bağırsak, böbrekler ve uzuvlar tek tek perinatoloji uzmanı tarafından incelenir. Anne ile bebek arasındaki kan akışı da detaylı olarak değerlendirilir.
20 Hafta Gebelik Cinsiyet Belirleme: Henüz bilinmiyorsa, 20 haftalık gebelik görüntüsü incelenerek bebeğin cinsiyeti büyük olasılıkla öğrenilebilir. Ultrason değerlendirmesi ile cinsiyet bu dönemde belirlenebilir ancak bebeğin pozisyonuna bağlı olarak hata payı olabileceği unutulmamalıdır.
20. Hafta Gebelikte Beslenme ve Yaşam Tarzı Önerileri
Demir Takviyesi: Artış gösteren kan hacmi demir ihtiyacını artırır ve bu nedenle demir eksikliği durumunda anemi meydana gelebilir. Daha önceden bilinen bir kansızlığınız yoksa bu haftada demir takviyesine başlanır. Hamilelikte demir eksikliği konusunda detaylı bilgi alabilirsiniz.
20. Hafta Gebelik Beslenme:
- Karbonhidrattan mümkün olduğu kadar uzak durup protein ağırlıklı beslenme tavsiye edilir
- Vücutta şişmelerin yaşandığı bu dönemde tuz tüketimi kontrol altına alınmalıdır
- Tatlıya olan istek artabilir; karpuz, kavun gibi tatlı meyvelerin günlük bir kaseyi geçmemesi gerekir
- Haftada 1-2 top dondurma tüketimi yeterlidir
20 Haftalık Gebelikte Kaç Kilo Alınmalı: 20. haftanın sonunda anne adayının toplam 5-6 kilo almış olması normal kabul edilir. Haftada 300-500 gram artış ideal aralıktadır.
Egzersiz ve Aktivite: Hamilelikte en ideal egzersizler yürüyüş ve yüzmedir. 20 haftalık hamilelikte Pilates ve yoga yapılabilir ancak karın bölgesini geren hareketlerden kaçınılmalıdır.
20. Hafta Gebelikte Dikkat Edilmesi Gerekenler
Genel Öneriler:
- Ağır kaldırmamak ve uzanarak iş yapmamak
- Rahat kıyafetler giymek
- Topuklu ayakkabıdan kaçınmak
- 3 saati geçen uzun yolculuklardan uzak durmak
- Yürüyüş ve sporu aksatmamak
20. Hafta Gebelik Aşısı: Son 5 yıl içerisinde tetanoz aşısı yapılmamışsa ilk doz bu haftada yapılır. İkinci doz 24. haftada tekrarlanır.
Uyarı İşaretleri:
- Ritmik karın ağrısı veya kasılmalar
- Vajinal kanama veya lekelenme
- Su gelmesi
- İdrarda acıma yanma hissi
- Sürekli baş ağrısı veya görme bozukluğu
Bu belirtilerden herhangi birini yaşarsanız derhal doktorunuza başvurun. Özellikle hamilelik döneminde erken doğum belirtileri hakkında bilgi sahibi olmak önemlidir.
20. HAFTA SIKÇA SORULAN SORULAR
20 haftalık gebelikte bebek hareketlerini henüz hissetmedim, normal mi?
Gebeliğin 20. haftasında bebeğin hareketlerini hissetmemek de hissetmek kadar olağan bir durumdur. Özellikle ilk gebeliklerde hareketlerin hissedilmesi zaman alır. Bütün bebeklerin hareketleri aynı olmayabilir.
20. hafta detaylı ultrason mutlaka yaptırılmalı mı?
Detaylı fetal ultrason taraması imkanlar ölçüsünde tercihen her gebeye rutin olarak uygulanması önerilen bir işlemdir. Bu tarama bebeğinizin sağlıklı gelişimini değerlendirmek için kritik önem taşır.
20 haftalık gebelikte ne kadar kilo alımı normal?
Gebelik öncesi kilon baz alınarak, bu haftaya kadar toplam 5-6 kg kilo alımı normal kabul edilir. Haftada 300-500 gram artış ideal aralıktadır.
20. haftada bebeğin cinsiyeti ne kadar kesin öğrenilebilir?
20 haftalık gebelikte detaylı ultrason taramasında bebeğinizin cinsiyeti büyük olasılıkla belirlenebilir. Ancak bebeğin pozisyonuna bağlı olarak hata payı olabileceği unutulmamalıdır.
20 haftalık hamilelikte seyahat yapabilir miyim?
Doktorun öngördüğü bir sorun yoksa 3 saati geçmeyen yolculuklar yapılabilir. Uzun yolculuklarda her 2 saatte bir mola verilmeli ve küçük yürüyüşler yapılmalıdır.
20. haftada bebeğin baş çevresi ne kadar olmalıdır?
20 haftalık hamilelikte bebeğin baş çevresi yaklaşık 17,5 cm olmalıdır. Bu değerler ultrason muayenesi sırasında ölçülür.
20 haftada gebelik ense kalınlığı önemli midir?
20 haftalık hamilelikte bebeğin ense kalınlığı değerlendirme dışıdır. Ense kalınlığı genellikle ilk trimesterde önemlidir.
20 haftalık gebelikte FL kaç olmalıdır?
FL (Femur Uzunluğu) bebeğin boyunu tahmin ederken kullanılan uyluk kemiği ölçümüdür. 20 haftalık hamilelikte FL değeri ortalama 32 mm olmalıdır.
20.hafta gebelik cinsellik yaşanabilir mi?
Doktorun öngördüğü bir sorun yoksa cinsellik bakımından kısıtlama bulunmamaktadır. Ancak erken doğum riski, kanama, su gelmesi gibi sorunlar varsa doktor kısıtlamalar getirebilir.
20 haftalık gebelikte kalp çarpıntısı yaşanır mı?
Sürekli kalp çarpıntısı yaşanıyorsa kan sayımına bakılarak demir eksikliği kontrol edilmelidir. Dakikada kalp atımı 110’un üzerindeyse kardiyoloji uzmanına başvurulmalıdır.
20 haftalık gebelikte sık idrara çıkma normal midir?
Bebek büyüyüp idrar kesesine baskı yaptığı için sık idrara çıkmak normaldir. Ancak idrarda acıma yanma varsa idrar testi yaptırılmalıdır.
20 haftalık gebelikte el ayak şişmesi yaşanır mı?
El ayak şişmeleri yaşanabilir. Bu durumda gebelik zehirlenmesi, böbrek sorunları veya tuzlu beslenme kontrol edilmelidir.
20 haftalık gebelikte ishal normal midir?
İshal normal değildir. Probiyotik kullanımı, haşlanmış patates, kefir gibi besinlerle geçmezse gaita kültürü yapılmalıdır.
20 haftalık gebelikte akıntı normal midir?
Gebelikte akıntı artabilir ve normaldir. Ancak akıntının rengi değişirse, yeşil, kokulu ve pütürlü hal alırsa kültür alınmalıdır.
20 haftalık gebelikte rahim ağrısı normal mi?
Kasık ağrıları yaşanabilir. Ağrı ritmik olarak yaşanırsa, belden kasığa yayılırsa ve birkaç saat devam ederse doktora bildirilmelidir.
20 haftalık gebelikte memeden süt gelmesi normal midir?
Erken süt gelmesi yaşanabilir. Memeyi sıkmayarak kendi haline bırakmak gerekir çünkü meme ucu sıkılırsa erken doğum ağrıları başlayabilir.
20 haftalık gebelik sonlandırılır mı?
Kanunen ve vicdanen 20 haftalık gebeliğin sonlandırılması mümkün değildir.
20 haftalık gebelikte oruç tutulur mu?
Uzun süre açlık hem anne hem bebek sağlığı için sıkıntılı olabilir. Bu nedenle anne adaylarının oruç tutması tavsiye edilmez.
20 haftalık gebelikte ödem yaşanır mı?
20 haftalık hamilelikte ödem için erkendir. Bu süreçte ödem varsa beslenmeye dikkat edilmeli ve gebelik zehirlenmesi açısından kontrol yapılmalıdır.
20 haftalık gebelikte plasentanın aşağıda olması sorun mu?
20 haftalık hamilelikte plasentanın aşağıda olması sorun değildir. 32. haftaya doğru plasenta yukarı çıkacaktır.
20 hafta gebelikte uyku pozisyonu nasıl olmalıdır?
20 haftalık hamilelikte uyku pozisyonunun önemi yoktur. Hamile istediği pozisyonda yatabilir. Belin desteklendiği, bacakların arasına minder alarak yatmak en rahat pozisyondur.
20 haftalık gebelikte şeker yüklemesi yapılır mı?
Normal şartlarda 24-28 haftalarda yapılır. Ancak diyabet öyküsü, aile öyküsü veya kilolu gebelerde daha erken yapılabilir.
20. hafta gebelik, hem anne hem bebek için kritik gelişmelerin yaşandığı özel bir dönemdir. Dr. Emel Arslan Yıldırım’ın uzman görüşüyle, bu haftada yapılacak detaylı ultrason muayenesi ve düzenli takipler bebeğinizin sağlıklı gelişimi için vazgeçilmezdir. Anne adaylarının bu dönemde yaşadığı fiziksel ve duygusal değişiklikler tamamen normal olup, doğru beslenme, düzenli egzersiz ve stres yönetimi ile sağlıklı bir gebelik süreci devam ettirebilir.
Gebeliğinizin bu özel döneminde herhangi bir endişeniz varsa mutlaka doktorunuzla iletişime geçin. Düzenli kontroller ve uzman takibi sayesinde hem sizin hem bebeğinizin sağlığı en iyi şekilde korunacaktır.
Önemli Uyarı: Web sitemizde yer alan tüm içerikler yalnızca bilgilendirme amaçlıdır ve güncel bilimsel veriler doğrultusunda hazırlanmıştır. Sağlığınızla ilgili herhangi bir sorunuz, teşhis veya tedavi ihtiyacınız varsa mutlaka bir doktora veya yetkili bir sağlık kuruluşuna danışınız.
Op. Dr. Emel Arslan Yıldırım tarafından tıbbi olarak gözden geçirilmiştir.
